Waarom niet alles is voorbestemd. Of eigenlijk niks.

‘Voorbestemd’ betekent dat iets vaststaat, dat iets onafwendbaar is.  Nou. Dat zou toch mooi vervelend zijn! Stel dat we helemaal geen eigen keuzes meer zouden kunnen maken, geen eigen beslissingen meer zouden kunnen nemen. U wilt graag met Pietje trouwen, maar helaas varkenshaas; het staat al vast dat u met Henkie trouwt. Of u het nu wilt of niet.

En als het vaststaat dat u pas zult sterven als u 103 bent, kunt u nog lekker raak leven bovendien. Zoek gerust het gevaar op, neem vooral veel risico’s. Het maakt allemaal niets uit, u gaat toch pas als u de 100 bent gepasseerd.

En waarom zou iemand überhaupt nog zijn best doen op school? Het staat immers toch al vast dat hij ingenieur wordt. Of fabrieksarbeider. Of nijlpaard verzorger. Alles is immers voorbestemd. Toch?

Het heeft zo moeten zijn

‘Het heeft zo moeten zijn’, is een veelgehoorde uitspraak.

Veel mensen willen graag geloven dat alles is voorbestemd omdat het hen troost geeft met betrekking tot situaties waar ze zich misschien ongemakkelijk, verdrietig of zelfs schuldig over voelen. Hetgeen is gebeurd ‘had niet voorkomen kunnen worden’. Het is niemands schuld, dit was ‘Het Lot’.

Niet alleen nare dingen zijn volgens veel mensen te wijten aan het Universum, ook positieve dingen zijn volgens hen het gevolg van wat de Kosmos allemaal voor ons organiseert.

Kennelijk geeft het veel mensen rust als ‘het ergens door komt’. Het heeft allemaal een reden. We hoeven er verder niet meer over na te denken, dit is wat het is. En weer over tot de orde van de dag.

It’s meant to be. It’s a match made in heaven. Het klinkt als een sprookje. En eigenlijk is dat het ook. Vooral met het oog op de liefde worden toevallige ontmoetingen graag geromantiseerd. 

Match made in heaven

Een jonge vrouw heeft het niet meer naar haar zin in de wijk waar ze woont. Er is sprake van burenoverlast en de straat is hard op weg te verpauperen. Ze verhuist naar een andere stad waar ze ‘toevallig’ naast een alleenstaande man komt te wonen die ‘toevallig’ net gescheiden is. Buurman nodigt haar uit voor een kopje koffie, ze worden verliefd en een jaar later wonen ze samen.

In dit geval zouden we kunnen zeggen:

‘Het heeft zo moeten zijn dat die buurt waar ze eerst woonde zo achteruit holde. Anders was ze nooit verhuisd en had ze nooit haar huidige partner leren kennen, dit was voorbestemd.’

Dat is een mooi scenario, maar deze vrouw heeft nog altijd zélf de keuze gemaakt om te gaan verhuizen en juist in de straat waar deze man woonde een huis te kopen met als gevolg een kleine kans dat ze hier ‘toevallig’ een partner zou gaan vinden.

Het is fijn voor haar dat het zo is gelopen, maar als ze in haar vorige wijk was blijven wonen, had ze misschien wel kennis gemaakt met een lieve single politieagent die orde op zaken kwam stellen bij de buren en was het geluk in de liefde haar op die manier ‘toegevallen’.

Had dit dan ook ‘zo moeten zijn’? Of zou hier ook sprake zijn geweest van kansberekening?

Regie

Niemand kan ons verzekeren dat deze vrouw was voorbestemd om een relatie te krijgen met de buurman die ze nu heeft leren kennen.

Niemand kan ons garanderen dat als zij een andere keuze had gemaakt met betrekking tot wonen, zij evengoed (want: ‘voorbestemd’) ergens op straat de man zou zijn tegengekomen met wie zij nu samenwoont.

Gebeurtenissen vinden (bijna) altijd plaats op basis van onze eigen beslissingen. Tenzij er sprake is van ziekte of ongeluk wat iedereen kan overkomen op basis van nare pech. Of van toeval of geluk wat gelukkig ook vaak voorkomt.

Maar met het oog op gebeurtenissen die het gevolg zijn van onze eigen daden weet niemand wat er zou zijn gebeurd als we andere keuzes hadden gemaakt en andere dingen hadden gedaan. Wanneer er één deur sluit, gaat een andere open. En we bepalen zelf welke deur dit is. En wie we erdoor naar binnen laten.

Dus is alles voorbestemd?

Nee hoor. We hebben allemaal nog steeds de regie over ons eigen leven.

En gelukkig maar.

Psyche blog >HOME